6 godzin temu
Celem nowelizacji jest pogodzenie jawności rejestrów z ochroną prywatności oraz zwiększenie bezpieczeństwa danych.
Wyrok NSA i jego konsekwencje
NSA orzekł, iż numery ksiąg wieczystych pozwalają na identyfikację osób fizycznych i powinny być traktowane jako dane osobowe. Sprawa miała swój początek w decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który nałożył karę na byłego Głównego Geodetę Kraju za ujawnianie tych numerów w serwisie Geoportal2. Sąd uznał, iż numery ksiąg mogą prowadzić do pozyskania informacji o właścicielach nieruchomości, w tym danych finansowych, takich jak pozyskane kredyty hipoteczne.
Nowe regulacje
Ministerstwo zapowiada, iż dostęp do ksiąg wieczystych pozostanie otwarty, ale zostaną wprowadzone mechanizmy ograniczające automatyczne pobieranie danych przez boty. Planowane jest także wprowadzenie obowiązkowej identyfikacji użytkowników. Tożsamość będzie można potwierdzić elektronicznie (poprzez Krajowy Węzeł Identyfikacji Elektronicznej) lub osobiście w ekspozyturze Centralnej Informacji. Każdy wnioskujący o dostęp będzie musiał się zalogować, co ma ograniczyć masowe pozyskiwanie danych.
Planowane jest również wprowadzenie limitów dotyczących liczby zapytań, jakie jedna osoba będzie mogła złożyć w określonym czasie. Celem tych restrykcji jest ograniczenie wykorzystywania systemu przez podmioty zajmujące się hurtowym zbieraniem danych do celów analitycznych lub tworzenia komercyjnych baz informacji o nieruchomościach.
Jawność ksiąg wieczystych a ochrona prywatności
Jawność ksiąg wieczystych odgrywa istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa transakcji na rynku nieruchomości, ponieważ umożliwia sprawdzenie ich stanu prawnego. Obejmuje to zarówno jawność formalną, czyli dostępność rejestru dla wszystkich zainteresowanego, jak i materialną, która zakłada, iż dane w księdze odzwierciedlają rzeczywisty stan prawny. Propozycje wprowadzenia obowiązkowej rejestracji użytkowników mogą ograniczyć anonimowe przeglądanie danych, co budzi wątpliwości co do zgodności takich rozwiązań z zasadą jawności.
Część specjalistów zauważa, iż mimo iż nowe regulacje mają chronić dane osobowe, mogą jednocześnie utrudnić dostęp do kluczowych informacji osobom działającym uczciwie. Księgi wieczyste są wykorzystywane m.in. przez banki, inwestorów i potencjalnych nabywców nieruchomości do oceny sytuacji prawnej konkretnego obiektu. Wprowadzenie ograniczeń może negatywnie wpłynąć na tempo przeprowadzania transakcji.
Zmiany te są przez cały czas w fazie projektowej, a ich ostateczna forma nie została jeszcze ustalona. Istotne będzie znalezienie kompromisu między potrzebą ochrony danych osobowych a zapewnieniem przejrzystości systemu ksiąg wieczystych, co pozwoli ograniczyć ryzyko nadużyć, nie hamując jednocześnie swobodnego dostępu do informacji.
