Prokuratura Okręgowa w Warszawie ogłosiła akt oskarżenia przeciwko posłowi Konfederacji Grzegorzowi Braunowi. Dokument trafił do Sądu Rejonowego Warszawa Praga – Południe. To efekt kilku głośnych incydentów z ostatnich lat. Łącznie zawiera siedem zarzutów, rozciągających się od roku 2022 do końca 2023.
Nie wszystkie czyny łączy wspólny motyw, ale każdy z nich ma znaczenie prawne, symboliczne i polityczne. Co dokładnie zarzuca prokuratura i jak można to rozumieć?
1. Szarpanie dyrektora instytutu kardiologii – art. 222 § 1 kk i 191 § 1 kk
Według aktu oskarżenia, 1 marca 2022 roku, Grzegorz Braun miał w budynku Narodowego Instytutu Kardiologii w Warszawie „naruszyć nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego – Dyrektora Instytutu”, szarpiąc go za ramię i odzież oraz blokując przejście. W efekcie, jak twierdzi prokuratura, dyrektor został zmuszony do pozostania na miejscu wbrew swojej woli. Zarzut obejmuje zatem dwa czyny: naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego oraz przymuszanie (art. 191 § 1 kk).
Braun wielokrotnie kwestionował zasadność procedur sanitarnych w placówkach medycznych i prowadził nagrania z interwencji. W tym przypadku zachowanie może być oceniane jako forma sprzeciwu wobec działań dyrekcji. Czy doszło do przekroczenia granicy fizycznej? Prokuratura tak twierdzi, ale materiał dowodowy nie został jeszcze ujawniony. Warto też podkreślić, iż „naruszenie nietykalności” to pojęcie szerokie – może obejmować zarówno brutalną przemoc, jak i impuls dotknięcia.
2. Pomówienie dyrektora o bycie pod wpływem alkoholu – art. 226 § 1 i 212 § 1 i 2 kk
Tego samego dnia Braun miał podczas transmisji internetowej oskarżyć dyrektora instytutu o wykonywanie obowiązków „w stanie po użyciu alkoholu”. Zdaniem prokuratury, znieważył w ten sposób funkcjonariusza publicznego i pomówił go, narażając na utratę zaufania zawodowego. Publiczne wypowiedzi polityków bywają ostre i często są częścią celowo wyostrzonej narracji medialnej. jeżeli jednak sugestia o spożyciu alkoholu nie miała żadnego pokrycia w faktach, może rzeczywiście stanowić poważne naruszenie dobrego imienia. Trudno będzie jednak ocenić intencje – czy była to figura retoryczna, emocjonalna reakcja, czy celowe działanie dyskredytujące?
3. Uszkodzenie choinki sądowej – art. 288 § 1 kk
27 stycznia 2023 roku w Sądzie Okręgowym w Krakowie Braun miał „uszkodzić choinkę bożonarodzeniową oraz zniszczyć jej zdobienia” – własność stowarzyszeń sędziowskich Iustitia i Themis. Łączne straty wyceniono na 1.408,26 złotych. Ten incydent był szeroko komentowany jako gest polityczny – choinka ustawiona przez środowisko sędziowskie miała według Brauna wymiar symboliczny, który kwestionował. Z punktu widzenia prawa jednak, to klasyczne zniszczenie mienia. Wymiar czynu nie jest wielki, ale może stanowić wykroczenie przeciwko instytucji wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza jeżeli sąd uzna, iż był to akt demonstracyjny.
4. Uszkodzenie sprzętu w Niemieckim Instytucie Historycznym – art. 288 § 1 kk
Kolejny zarzut dotyczy wydarzeń z 30 maja 2023 roku. Braun miał uszkodzić sprzęt elektroniczny i konferencyjny, w tym mównicę, mikrofon, kolumnę audio i laptopa Dell. Wartość strat oszacowano na 2.569 złotych. Braun jest znany z ostrej krytyki wobec Niemiec i instytucji, które według niego „piszą historię na nowo”. Można przypuszczać, iż działania w instytucie miały wymiar politycznego sprzeciwu, być może związany z jakimś wydarzeniem lub prezentacją. Niemniej jednak, jeżeli doszło do fizycznego zniszczenia sprzętu, sprawa przybiera wymiar karny, niezależnie od motywów.
5. Nieopuszczenie budynku po wezwaniu – art. 193 § 1 kk
Tego samego dnia, Braun miał nie opuścić budynku Niemieckiego Instytutu Historycznego mimo żądania dyrektora. To klasyczny przypadek naruszenia miru domowego. choćby polityk w trakcie interwencji nie ma prawa ignorować żądań właściciela lub zarządcy obiektu. Zarzut oparty jest na prostym przepisie – jeżeli ktoś zostaje poproszony o opuszczenie lokalu i tego nie robi, może odpowiadać karnie. Sprawa może wydawać się drobna, ale to już drugi zarzut dotyczący tej samej wizyty i to może mieć znaczenie dla oceny całości zachowania.
6. Incydent z chanukiją – art. 257 kk, 195 § 1 kk, 196 kk
Najbardziej znany i medialnie komentowany zarzut dotyczy wydarzeń z 12 grudnia 2023 roku w Sejmie RP. Grzegorz Braun miał:
- publicznie znieważyć grupę religijną (żydów) słowami: „tacy jak pani to wstyd, nie powinno was być”,
- złośliwie przeszkodzić w akcie religijnym zapalenia świec w świeczniku chanukija,
- zgasić płomień świec gaśnicą proszkową, co zostało uznane za znieważenie przedmiotu czci religijnej.
Braun nie zaprzecza, iż zgasił świece – nagrania to potwierdzają. On sam bronił się twierdząc, iż bronił „neutralności religijnej” Sejmu. Sprawa dotyka wyjątkowo delikatnej sfery – wolności religijnej i szacunku wobec symboli religijnych. Zarzuty obejmują nie tylko znieważenie, ale też przeszkadzanie w obrzędzie. Aczkolwiek grupa religijna odpowiedzialna za ten obrzęd nie jest zarejestrowanym w Polsce związkiem religijnym. To może być wykorzystane w obronie.
7. Naruszenie nietykalności osoby interweniującej – art. 157 § 2 i 217a kk
W tym samym dniu, według prokuratury, Braun miał użyć strumienia gaśnicy wobec osoby interweniującej, powodując lekki uszczerbek na zdrowiu (do 7 dni) oraz naruszenie nietykalności cielesnej. jeżeli poszkodowana osoba rzeczywiście została spryskana i odniosła obrażenia, sąd może uznać to za przekroczenie granic reakcji politycznej. Tu pojawia się jednak pytanie o intencję: czy było to celowe działanie wobec osoby, czy uboczny efekt zgaszenia świec? Detale medyczne i nagrania będą miały najważniejsze znaczenie.
Z prawnego punktu widzenia zarzuty obejmują zarówno przestępstwa przeciwko mieniu, jak i osobie oraz wolności sumienia i religii. jeżeli sąd uzna winę w więcej niż jednym przypadku, możliwy jest wyrok łączny, z konsekwencjami dla mandatu poselskiego.
