5 godzin temu
W całej Polsce trwa bezprecedensowa wymiana ponad 17 milionów liczników energii elektrycznej. Na mocy ustawy z 2021 roku, każde gospodarstwo domowe w kraju musi zostać wyposażone w inteligentny licznik zdalnego odczytu (LZO). To jeden z największych projektów modernizacyjnych w historii polskiej energetyki, szacowany na około 9 miliardów złotych. W wielu regionach technicy już działają, ale do zakończenia całej operacji pozostało jeszcze kilka lat.
Fot. Shutterstock
Harmonogram wymiany – kiedy technicy zapukają do twoich drzwi?
Modernizacja systemu pomiarowego została rozplanowana etapowo:
- Do 2025 roku – inteligentne liczniki muszą zostać zainstalowane u co najmniej 25% odbiorców
- Do 2027 roku – wymianą zostanie objętych 65% gospodarstw domowych
- Do końca 2028 roku – odsetek ten wzrośnie do 80%
- Finał całego procesu zaplanowano na 2031 rok, gdy każdy odbiorca energii w Polsce będzie korzystał z nowoczesnego licznika
Tempo wymiany różni się w zależności od operatora sieci dystrybucyjnej. Największe postępy odnotowała Energa, która zmodernizowała już urządzenia u ponad 2 milionów z 3,3 miliona swoich klientów. PGE Dystrybucja wymieniła około 22,3% liczników w swojej sieci. Stoen Operator, działający głównie na terenie Warszawy, zainstalował do końca 2024 roku 345 tysięcy nowych urządzeń, co stanowi 30% wszystkich liczników w jego sieci. Firma planuje zwiększyć tę liczbę do 520 tysięcy do końca 2025 roku, a do 2027 roku objąć wymianą około 880 tysięcy odbiorców.
Tauron zakończył 2023 rok z wymienionymi licznikami u 1,14 miliona użytkowników, co stanowi około 19% jego bazy klientów. Operatorzy zapewniają, iż tempo wdrażania nowych liczników będzie rosło wraz z rozwojem infrastruktury i optymalizacją procesów logistycznych.
Przykład kompleksowego podejścia do modernizacji
Przykładem kompleksowego podejścia do wymiany liczników jest Stoen Operator, który realizuje szeroko zakrojony program modernizacji obejmujący ponad 11 różnych projektów i inicjatyw. Spółka nie tylko wymienia same liczniki, ale również wdraża nowe systemy, optymalizuje procesy i przystosowuje infrastrukturę do przetwarzania zwiększonej ilości danych.
Na początku 2024 roku Stoen Operator zakończył pierwszą fazę projektu, osiągając poziom 20% zainstalowanych inteligentnych liczników. w tej chwili trwa druga faza, która ma doprowadzić do wymiany 60% urządzeń do 2026 roku. Do końca 2028 roku już niemal milion gospodarstw domowych w sieci tego operatora będzie wyposażonych w inteligentne opomiarowanie.
Firma wykorzystuje nowoczesną technologię G3 PLC IDIS z opcją komunikacji zastępczej LTE, co zapewnia większą elastyczność i odporność systemu na zakłócenia. Ten technologiczny wybór ma najważniejsze znaczenie dla niezawodności całego systemu pomiarowego w przyszłości.
Jak przebiega wymiana licznika? Co musisz wiedzieć
Wymiana liczników jest bezpłatna dla odbiorców – koszty modernizacji ponoszą spółki energetyczne w ramach strategii długoterminowego rozwoju sieci. W większości przypadków proces ten nie wymaga od klientów podejmowania żadnych działań, jednak czasami konieczna jest obecność mieszkańca, szczególnie gdy licznik znajduje się wewnątrz lokalu.
Standardowy przebieg wymiany wygląda następująco:
- Liczniki najczęściej znajdują się na klatce schodowej, dzięki czemu technik ma do nich swobodny dostęp
- Sama wymiana przebiega sprawnie i trwa od 15 do 40 minut
- Konieczne jest jedynie krótkotrwałe wyłączenie prądu
Komplikacje pojawiają się, gdy liczniki są zamontowane wewnątrz mieszkań lub domów, co dotyczy zwłaszcza starszych budynków, gdzie dawniej nie obowiązywały przepisy dotyczące umieszczania liczników na zewnątrz. W takim przypadku konieczne jest udostępnienie mieszkania technikowi w ustalonym terminie.
Eksperci zalecają, aby mieszkańcy sprawdzili w swojej spółdzielni lub bezpośrednio u operatora, w jakim terminie planowana jest wymiana w ich budynku. Pozwoli to na odpowiednie przygotowanie się i uniknięcie nieporozumień.
Możliwość przyspieszenia wymiany
Osoby, które chcą przyspieszyć proces i zamontować inteligentny licznik przed wyznaczonym terminem, muszą liczyć się z wydatkiem od 300 do 400 złotych. Z takiej możliwości często korzystają przedsiębiorcy, dla których dokładne dane o zużyciu energii mają szczególne znaczenie biznesowe.
Dzięki nowoczesnym licznikom firmy mogą lepiej zarządzać zużyciem energii, optymalizować procesy produkcyjne pod kątem energochłonności oraz negocjować korzystniejsze warunki umów z dostawcami. Dla wielu przedsiębiorców dodatkowa opłata za wcześniejszą instalację gwałtownie się zwraca dzięki obniżeniu kosztów energii.
Jakie korzyści przyniosą nowe liczniki?
Inteligentne liczniki oferują szereg istotnych udogodnień:
- Automatyczne przekazywanie danych o zużyciu energii eliminuje konieczność wizyt inkasentów i manualnego podawania odczytów
- Konsumenci zyskują możliwość bieżącego monitorowania zużycia energii, co pomaga w świadomej optymalizacji kosztów
- Rozliczenia opierają się na rzeczywistym zużyciu, a nie na prognozach, co eliminuje problem niedopłat lub nadpłat
- Możliwe staje się korzystanie z dynamicznych taryf energetycznych, dostosowanych do aktualnych cen na rynku
Nowe liczniki stanowią również fundament dla rozwoju inteligentnych domów. Zintegrowane z systemami Internetu Rzeczy (IoT) umożliwiają automatyzację procesów domowych, takich jak sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem czy urządzeniami AGD w zależności od aktualnych taryf energetycznych. Systemy te pozwalają na optymalizację kosztów poprzez dostosowanie zużycia do godzin, w których energia jest tańsza.
W przyszłości możliwe będzie także automatyczne dostosowanie działania domowych instalacji do wahań cen energii na rynku, co dodatkowo zwiększy efektywność gospodarowania zasobami. Dla bardziej zaawansowanych użytkowników inteligentne liczniki otwierają drogę do udziału w rynku energii jako tzw. prosumenci, czyli jednoczesni producenci i konsumenci energii.
Szerszy kontekst europejskiej transformacji energetycznej
Modernizacja liczników w Polsce jest częścią szerszej strategii Unii Europejskiej, zmierzającej do unowocześnienia infrastruktury energetycznej i poprawy efektywności energetycznej w całej Europie. Podobne projekty są realizowane we wszystkich krajach członkowskich, choć w różnym tempie i z zastosowaniem zróżnicowanych technologii.
Nowoczesne technologie pomiarowe mają nie tylko poprawić komfort użytkowników, ale również przyczynić się do zmniejszenia emisji CO2 poprzez efektywniejsze zarządzanie siecią energetyczną. Inteligentne liczniki umożliwiają operatorom lepsze bilansowanie sieci, co jest szczególnie istotne przy rosnącym udziale odnawialnych źródeł energii, charakteryzujących się zmienną produkcją zależną od warunków atmosferycznych.
Dzięki masowemu wdrożeniu inteligentnych liczników, Polska zrobi istotny krok w kierunku nowoczesnych systemów zarządzania energią, co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju, poprawy efektywności dystrybucji oraz zmniejszenia kosztów systemowych. Jest to fundamentalny element transformacji energetycznej, bez którego niemożliwe byłoby efektywne zarządzanie rosnącą złożonością systemu elektroenergetycznego.
Choć wymiana liczników może wydawać się mało spektakularnym przedsięwzięciem, w rzeczywistości jest to jeden z najbardziej znaczących projektów infrastrukturalnych realizowanych w tej chwili w Polsce, który w istotny sposób wpłynie na sposób, w jaki korzystamy z energii elektrycznej w nadchodzących dekadach.
