Wydanie 251, 22.08.2025

1 dzień temu

Ten obrazek przedstawia szczyt zdolności PR-owych koalicji rządowej na przestrzeni ostatnich tygodni.

Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.

Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.

Polska

„Prezydent Nawrocki zawetował ustawę wiatrakową, twierdząc iż odległość 500 metrów od domów »nie jest akceptowalna społecznie«. Najnowsze badania pokazują iż 64 proc. Polaków popiera rozwój farm wiatrowych, a większość akceptuje ich budowę w pobliżu miejsca zamieszkania.” [Euractiv]
„Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zareagowała po decyzji prezydenta Karola Nawrockiego, który zawetował tzw. ustawę wiatrakową. »Polskie górnictwo jest trwale nierentowne i jego utrzymanie wymaga znaczących dopłat z budżetu państwa« — napisała. Swój punkt widzenia poparła szeregiem argumentów.” Jest to dość ciekawe, iż PiS jest przeciwko wiatrakom tylko jak jest w opozycji. [Onet]
„Media nie uwierzyły wojsku, iż na polu kukurydzy w Osinach w województwie lubelskim spadł »element starego silnika ze śmigłem«. gwałtownie ustaliły, iż eksplodował tam wojskowy dron. Odrobiły lekcje sprzed trzech lat z Przewodowa i tym razem nie zwlekały z informowaniem swoich odbiorców.” [Press]
„Prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko Mariuszowi Błaszczakowi, Sławomirowi Cenckiewiczowi oraz dwójce byłych współpracowników byłego szefa MON – potwierdził portal tvn24.pl. Warszawska prokuratura okręgowa wydała niedługo później komunikat w tej sprawie.” Przypominamy, iż dotyczy to wykorzystania tajnych planów wojskowych w kampanii wyborczej. [TVN24]
„W 2026 r. podwyżka akcyzy na napoje alkoholowe o 15 proc. i podniesienie stawki opłaty cukrowej (tzw. podatku cukrowego) – poinformowało oficjalnie Ministerstwo Finansów. O takich planach nieoficjalnie informowała branża producentów alkoholu.” [Money]
„Późnym wieczorem w sobotę 16 sierpnia niedaleko Lubartowa doszło do tragicznego wypadku. Myśliwy zastrzelił mężczyznę, który wyszedł przez furtkę z własnego podwórka. Sprawca miał pomylić człowieka z dzikiem” Myśliwi znowu mordują ludzi a jeżeli powiedzieć iż powinni przechodzić regularne badania to dostają wścieklizny. [OKO.press]
„Na spotkaniu w Waszyngtonie nie pojawił się nikt z Polski, co wstrząsnęło opinią publiczną. Kto ma rację w tym sporze — Kancelaria Prezydenta czy rząd? I co wydarzenia ostatnich dni mówią nam strategie polskich polityków?” [###]

„Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawiło projekt nowej strategii polityki historycznej państwa. Autorzy dokumentu przeanalizowali dotychczasową politykę, przedstawili najważniejsze trendy, które w najbliższych latach będą wpływać na polską kulturę pamięci oraz wskazali pięć głównych obszarów czekających ją wyzwań. istotną rolę w nowej strategii ma odgrywać kontekst międzynarodowy – związany z wojną na Ukrainie, wzrostem nacjonalizmów czy obecnością Polski w Unii Europejskiej. Autorzy przestrzegają też przed »pułapką środka«.” [Histmag]
Helsinki bez śmierci na drogach. Polska prawica ma z tym problem. [###]

Wojna w Ukrainie

Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich: Obustronne ataki na infrastrukturę paliwową. 1273. dzień wojny
Ośrodek Studiów Wschodnich ma dwie analizy na temat ostatnich szczytów związanych z wojną w Ukrainie:
- [Szczyt na Alasce: sukces Putina, ustępstwa Trumpa]
- [Szczyt w Waszyngtonie: taktyczny sukces Kijowa]
Możecie też obejrzeć krótkie podsumowanie obydwu szczytów w formie filmu wideo. [###]

„Silna ukraińska państwowość na mniejszym terytorium, działająca jako bufor skutecznie odsuwający Rosję od naszych granic, jest dla nas lepszą opcją niż słaba ukraińska państwowość na większym terytorium” O tym czy jesteśmy bliżej rozejmu, co Trumpwi może zaproponować Putin oraz innych kwestiach związanych z ostatnimi szczytami mówi Daniel Szeligowski, główny analityk ds. Ukrainy w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. [Krytyka Polityczna]
Wyżej macie wywiad z ekspertem PISM ale możecie przeczytać też ich analizy:
- [Po spotkaniu na Alasce. USA bez porozumienia, Rosja z osiągnięciami]
- [Zełenski z kolejną wizytą w Białym Domu]
„Według niemieckich władz, ukraiński mężczyzna podejrzany o udział w detonacji gazociągów Nord Stream transportujących gaz z Rosji do Niemiec w 2022 r. został aresztowany we Włoszech.” [The Guardian]
Semen Krzywonos, szef Narodowego Biura Antykorupcyjnego Ukrainy, w wywiadzie dla Kyiv Independent opowiada o swojej pracy. A adekwatnie o tym, jak jego agencja stała się celem ataków wpływowych polityków co utrudnia im działanie, gdy jednocześnie ciągle oczekuje się od nich efektywnej pracy. [Kyiv Independent]

Europa

„W lipcu i sierpniu w Portugalii ogłoszono kilka ostrzeżeń przed wysokimi temperaturami, które zbiegły się w czasie ze znacznym wzrostem śmiertelności. W okresie od 27 lipca do 15 sierpnia odnotowano 1331 przypadków nadmiernej śmiertelności, która dotknęła szczególnie osoby w wieku powyżej 75 lat.” [Euronews]
„Represje ze strony autokratycznych państw za granicą mają miejsce również w Szwajcarii, a centrum praw człowieka w Genewie jest szczególnie narażone na to zagrożenie. Władze szwajcarskie podejmują nieśmiałe próby rozwiązania tego problemu.” Artykuł opisuje groźby jakie w Szwajcarii dosięgły dysydentów z Egiptu, Chin czy Rosji. [Swiss Info]
O tym jak przebiegają dalej protesty w Serbii możecie przeczytać w analizie OSW „Protesty w Serbii: prowokacje władz, eskalacja przemocy” bądź obejrzeć w materiale DW. [Ośrodek Studiów Wschodnich], [###]

„Minęło 100 dni odkąd urząd kanclerski w Niemczech objął Friedrich Merz. Jak ten czas oceniają Niemcy? Co udało mu się osiągnąć i gdzie go czekają największe wyzwania? Na ten temat, w rozmowie z Tomaszem Zającem, opowiada Łukasz Jasiński.” [###]

„Coraz więcej niemieckich sądów nakazuje rządowi przyznanie wiz Afgańczykom zagrożonym przez talibów, mimo iż program humanitarny został wstrzymany. Fala pozwów obnaża rosnące napięcia między władzami a uchodźcami, a także wywołuje kontrowersje wokół kwestii bezpieczeństwa i odpowiedzialności państwa.” [Euractiv]
„Julia Klöckner, nowa przewodnicząca Bundestagu, w ciągu zaledwie trzech miesięcy zdołała wywołać falę kontrowersji, łamiąc tradycyjną neutralność stanowiska i budując wizerunek politycznego prowokatora.” [Euractiv]
„Tego lata we Włoszech zginęło ponad 100 turystów. Co się dzieje? Średnio każdego dnia lata we włoskich górach ginęło trzech turystów. Eksperci wyjaśniają, dlaczego.” [Outside Online]
„Ukraina po raz trzeci zaatakowała rurociąg Drużba, wstrzymując dostawy ropy do Słowacji i Węgier. Komisja Europejska nie zareagowała na to wydarzenie, ale prezydent USA Donald Trump powiedział, iż jest bardzo zły.” [Euronews]
„W zeszłym miesiącu w hiszpańskim miasteczku doszło do próby pogromu na imigrantach. Dlaczego paradoksalnie jest to pokłosie hiszpańskiego cudu gospodarczego i co mają z tym wspólnego okupas, czyli osoby zajmujące mieszkania należące do innych osób?” [###]

„Czechosłowacja rozpadła się już prawie 33 lata temu. Jak dziś wyglądają relacje Czechy-Słowacja? Czy przeżywamy w tej chwili największy kryzys stosunków między tymi krajami? Czy Czechy ”drenują„ Słowację? Na te i inne pytania odpowiada Krzysztof Dębiec, ekspert OSW.” [###]

Bliski i Środkowy Wschód

„Binjanim Netanjahu przez cały czas kluczy w sprawie zawieszenia broni, wiele jednak wskazuje, iż propozycja zostanie odrzucona. Tymczasem wczoraj w nocy minister obrony zaakceptował plan zajęcia miasta Gaza przedstawiony przez szefa sztabu Ejala Zamira. Plan zakłada wezwanie około 60 tysięcy dodatkowych rezerwistów. Operacja ma zostać nazwana ”Rydwany Gedeona II„, nawiązując do ofensywy z maja 2025 roku. Jutro Nehanjahu ma przedstawić więcej informacji na ten temat.” [Konflikty]
W tym samym czasie w Strefie Gazy klęska głodu przez cały czas trwa. Władze Izraela oczywiście zaprzeczają doniesieniom organizacji międzynarodowych. [AP News]
W Libanie ugrupowania z palestyńskich obozów dla uchodźców (które dzisiaj są zwykłymi dzielnicami libańskich miast) rozbrajają się, tym samym libański rząd robi kolejny krok w kierunku posiadania monopolu na przemoc i wzmacniania państwa. Jednak postawa Hezbollahu pozostaje nieugięta. Uważa on, iż jego rozbrojenie leży jedynie w interesie USA i Izraela, a dalsze próby rozbrojenia organizacji mogą skończyć się konfliktem zbrojnym. [DW]
„Społeczność syryjskich druzów z As-Suwajdy wyszła na ulice, domagając się prawa do samostanowienia. Jest to największe wystąpienie tej grupy od czasu walk toczonych w lipcu. Rany po wydarzeniach na wybrzeżu i południu kraju pozostają świeże. Zbrodnie w trakcie walk w As-Suwajdzie przez cały czas są wyjaśniane. ONZ wydała za to swój raport dotyczący marcowych zbrodni w regionie Latakii.” [Konflikty]
„Zmiany w polityce Stanów Zjednoczonych związane z objęciem władzy przez Donalda Trumpa doprowadziły do poprawy relacji turecko-amerykańskich. Polepszenie stosunków dwustronnych uwidacznia się m.in. w Syrii, gdzie Turcja zaczęła być uważana za potencjalnego sprzymierzeńca USA w regionie Bliskiego Wschodu. Tureccy decydenci postrzegają perspektywę ograniczenia wojskowego zaangażowania USA w Europie w kategorii szansy na wzmocnienie swojej roli partnera Europy w zakresie bezpieczeństwa.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Władze tureckich portów zaczęły nieformalnie wymagać od agentów żeglugowych dostarczania listów deklarujących, iż statki nie są powiązane z Izraelem i nie przewożą ładunków wojskowych ani niebezpiecznych przeznaczonych dla tego kraju. To kolejny krok Turcji przeciwko Izraelowi po tym, jak w zeszłym roku zerwała handel, z powodu wojny w Strefie Gazy. [Reuters]
Co najmniej pięć osób zginęło, a 18 zostało rannych w mieście Sulajmanija, w półautonomicznym kurdyjskim regionie w północnym Iraku. Siły bezpieczeństwa aresztowały nocą Lahura Szejka Dżangiego Talabaniego, bratanka zmarłego prezydenta Iraku Dżalala Talabaniego, zgodnie z iracką ustawą antyterrorystyczną – powiedział Burhan Szejk Rauf, urzędnik Patriotycznej Unii Kurdystanu, partii rządzącej w Sulajmaniji, do której wcześniej należał Lahur Talabani. Powiedział, iż Talabani „planował przeprowadzenie operacji przeciwko rządowi i wywołanie chaosu” i iż operacja była częścią wysiłków mających na celu egzekwowanie przepisów zakazujących partiom politycznym utrzymywania uzbrojonych oddziałów. Aresztowanie wywołało oburzenie wśród zwolenników Talabaniego, którzy starli się z siłami bezpieczeństwa. [AP News]
W latach 2019–2023 firmy z Emiratów Arabskich ogłosiły inwestycje w Afryce o wartości około 110 miliardów dolarów, z czego około 65% przeznaczono na projekty z zakresu energii odnawialnej. Raporty firmy konsultingowej Ernst & Young wskazują, iż w 2022 roku Zjednoczone Emiraty Arabskie stały się największym inwestorem kapitałowym na kontynencie, wyprzedzając Chiny. [Al-Monitor]
Iran poinformował w piątek, iż jego minister spraw zagranicznych rozmawiał telefonicznie ze swoimi francuskimi, niemieckimi i brytyjskimi odpowiednikami, aby uniknąć ponownego nałożenia sankcji ONZ na program nuklearny Teheranu, zaledwie kilka dni przed terminem wyznaczonym w Europie. Państwa europejskie zagroziły powołaniem się na klauzulę „powrotu do wcześniejszej sytuacji” z porozumienia nuklearnego z Iranem z 2015 roku do końca miesiąca, zezwalającą każdej ze stron na ponowne nałożenie sankcji, jeżeli uznają, iż Iran nie przestrzega wymogów, takich jak międzynarodowy monitoring jego programu nuklearnego. Irańska kooperacja z międzynarodowymi organami kontrolującymi energię atomowa była, delikatnie rzecz ujmując' trudna, a po tegorocznej wojnie z Izraelem została zerwana. [AP News]
O Irańskich zmaganiach z programem jądrowym słyszymy od dawien dawna. AP News przygotował kalendarium wydarzeń tego długiego i burzliwego procesu. [AP News]
Niejednokrotnie pisaliśmy o afgańskich uchodźcach deportowanych z Iranu do Afganistanu. Często są to osoby od lat żyjące w Iranie. Teraz wracają do kraju rządzonego przez Talibów, a historię kilkorga z nich opisuje Deutshe Welle. [DW]

Azja

Indie poinformowały o pomyślnym przeprowadzeniu testu pocisku balistycznego średniego zasięgu, który powinien być zdolny do przenoszenia głowicy nuklearnej w dowolne miejsce w Chinach. Pocisk Agni-5 został pomyślnie wystrzelony w środę w indyjskim stanie Odisha, a władze poinformowały, iż „potwierdzono wszystkie parametry operacyjne i techniczne”. [The Guardian]
Minister spraw zagranicznych Chin Wang Yi spotkał się w czwartek ze swoim pakistańskim odpowiednikiem, Ishaqiem Darem, w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Islamabadzie. Obie strony zgodziły się na uruchomienie nowych projektów w ramach Chińsko-Pakistańskiego Korytarza Gospodarczego, czyli CPEC, sztandarowego programu chińskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku, jak podano w oświadczeniu rządu Pakistanu. [AP News]
Armia Mjanmy odzyskała kontrolę nad strategicznym miastem Demoso we wschodniej części stanu Kayah. Miasto odbito z rąk zbrojnej opozycji po prawie dwóch latach, poinformowały w środę państwowe media. Miasto znajdowało się pod kontrolą Sił Obrony Narodowości Karenni (KNDF) i sprzymierzonych z nimi sił oporu w Kayah od czasu, gdy grupy te rozpoczęły wspólne ofensywy na bazy wojskowe w tym stanie w listopadzie 2023 roku. [AP News]
W piątek aresztowano byłego prezydenta Sri Lanki Ranila Wickremesinghe pod zarzutem sprzeniewierzenia publicznych funduszy podczas jego urzędowania. Wickremesinghe, który pełnił funkcję prezydenta Sri Lanki w latach 2022-2024, został aresztowany pod zarzutem wykorzystania publicznych funduszy na udział w ceremonii ukończenia studiów przez jego żonę w Londynie po oficjalnej wizycie w USA, poinformował rzecznik policji Fedrick Wootler w rozmowie z Associated Press. Wickremesinghe został później doprowadzony przed sąd rejonowy w Kolombo i po długim przesłuchaniu zatwierdzono areszt tymczasowy do 26 sierpnia. [AP News]
Sąd w Tajlandii oddalił sprawę byłego premiera Thaksina Shinawatrę o zniesławienie monarchii. To pierwsza z trzech spraw sądowych, które mogą zadecydować o losie jednej z prominentnych rodzin politycznych w kraju. Thaksin został oskarżony o znieważenie monarchii podczas wywiadu dla południowokoreańskiej gazety Chosun Ilbo w 2015 roku. Zaprzeczył zarzutom i wielokrotnie deklarował lojalność wobec króla, który zgodnie z konstytucją powinien „zasiadać na tronie w miejscu pełnym czci i szacunku”. [The Guardian]
Kim Dzong Un nazwał północnokoreańskich żołnierzy walczących u boku Rosji w wojnie na Ukrainie „bohaterami” podczas ceremonii ku czci żołnierzy, którzy niedawno powrócili z konfliktu – poinformowały w piątek media państwowe. Przywódca Korei Północnej powiedział w przemówieniu wygłoszonym w tym tygodniu, iż jego żołnierze wykazali się „bohaterskim duchem walki” podczas operacji odbicia rosyjskiego obwodu kurskiego z rąk sił ukraińskich, które w zeszłym roku utworzyły tam przyczółek – poinformowała państwowa agencja prasowa KCNA. [The Guardian]
Syn byłego tajwańskiego parlamentarzysty został skazany na ponad dwa lata więzienia za udział w procederze, który polegał na nielegalnym dostarczaniu tysięcy ton oleju opałowego do Korei Północnej. Huang Chung-wei został we wtorek skazany wraz z pięcioma innymi mężczyznami. Zostali oni skazani za udział w załadunku paliwa na statki na Tajwanie i dokonywanie transferów we współpracy z Kwek Kee Sengiem, singapurskim biznesmenem poszukiwanym przez Stany Zjednoczone, którego miejsce pobytu jest nieznane. [AP News]
„Strefa zdemilitaryzowana między Koreą Północną a Koreą Południową stała się ekologiczną oazą, w której odnotowano prawie 6000 gatunków, w tym rzadkie żurawie, jelenie i niedźwiedzie.” Zaskakujące ale można powiedzieć, iż permanentny stan napięcia pomiędzy obydwoma Koreami przyniósł jednak coś dobrego. [The Guardian]

Afryka

„Szereg firm zagranicznych, w tym rosyjski Rosatom, coraz mocniej interesuje się złożami uranu w Nigrze oraz zapasami składowanego tam półproduktu, które w konsekwencji przewrotu z 2023 r. utraciła funkcjonująca tam od lat francuska firma Orano. Nie jest jednak pewne, czy wojskowe władze Nigru będą skłonne oddać kontrolę nad złożami. Rekwizycje, oprócz aspektu populistycznego, są częścią zmiany podejścia do gospodarowania zasobami, wzorowanej na malijskiej, czyli zwiększenia udziału państwa w zagranicznych inwestycjach i wpływów do budżetu z eksploatacji. Zachodni przemysł będzie zmuszony dostosować się do nowych zasad.” [Polski Insytut Spraw Międzynarodowych]
„Grupa rebeliantów M23 i rząd Demokratycznej Republiki Konga (DRK) nie podpisały ostatecznego porozumienia pokojowego, którego podpisanie zaplanowano na poniedziałek, po tym jak rebelianci oskarżyli armię kongijską o złamanie wcześniejszej umowy, która miała doprowadzić do zawarcia pełnego porozumienia pokojowego.” [Al-Dżazira]
„Pewnego wieczoru w stolicy Senegalu, Dakarze, imam o imieniu Ibrahima Diane wyjaśnił grupie mężczyzn, dlaczego powinni bardziej angażować się w prace domowe.” Inicjatywa ONZ mająca za cel zaangażować mężczyzn bardziej w życie domowe oraz promować równość ma też duże przełożenie na śmiertelność matek i małych dzieci. [AP News]
„Prokuratorzy z Republiki Południowej Afryki oskarżyli znanego hodowcę nosorożców o prowadzenie globalnej sieci przemytu rogów nosorożców wraz z pięcioma innymi osobami.” [AP News]
„Wysoki rangą urzędnik z Ugandy zaprzeczył doniesieniom mediów, jakoby kraj ten zgodził się przyjąć osoby deportowane ze Stanów Zjednoczonych, twierdząc, iż nie dysponuje odpowiednimi obiektami, aby je zakwaterować.” [Al-Dżazira]
„W środę premier Japonii Shigeru Ishiba zaproponował utworzenie strefy gospodarczej łączącej Ocean Indyjski z Afryką, ponieważ Japonia chce odgrywać większą rolę na kontynencie afrykańskim w sytuacji, gdy obecność Ameryki w tym regionie maleje, a wpływy Chin gwałtownie rosną.” [AP News]

Ameryka Łacińska

„Boliwia, posiadająca największe na świecie złoża litu, staje się areną rywalizacji między Chinami a Stanami Zjednoczonymi. Totalna porażka rządzącej lewicy z partii MAS oznacza nie tylko koniec pewnej ery, ale i szansę na nowe rozdanie kart w regionie” Porażka lewicy była w pierwszej turze większa niż się spodziewano. [OKO.press]
„Brazylijska policja twierdzi w dokumentach sądowych, iż znalazła w telefonie komórkowym byłego prezydenta Jaira Bolsonaro dokument sugerujący, iż planował on ucieczkę do Argentyny przed wyrokiem w sprawie domniemanego spisku mającego na celu przeprowadzenie wojskowego zamachu stanu.” [The Guardian]
„Stany Zjednoczone wysyłają trzy niszczyciele rakietowe typu Aegis na wody u wybrzeży Wenezueli w ramach działań prezydenta Donalda Trumpa mających na celu walkę z zagrożeniami ze strony karteli narkotykowych (...).” AP News pisze o pomyśle Trumpa a Al-Dżazira skupia się na tym jak przywódca Wenezueli reaguje na te działania. [AP News], [Al-Dżazira]
„Zostało jeszcze osiem miesięcy do końca kadencji lewicowego rządu prezydenta Gabriela Borica, a sondaże wskazują, iż Chile przesuwa się w kierunku prawicy. Konserwatywny kandydat na prezydenta José Antonio Kast prowadzi przed pierwszą turą wyborów 16 listopada, wyprzedzając pozostałych dwóch prawicowych kandydatów.” [Americas Quarterly]
„Kiedy tylko wydaje się, iż sytuacja na Haiti nie może być gorsza, rzeczywistość udowadnia, iż jednak może. I to znacznie gorsza. W przypadku działań przeciwko lokalnym gangom od dawna nie należy mówić o działaniach stabilizacyjnych czy porządkowych, ale o regularnej wojnie domowej, w której różnica między bojownikiem a zwykłym Haitańczykiem niebezpiecznie się zaciera. Obserwatorzy podkreślają, iż włączenie się w konflikt zagranicznych najemników i grup samoobrony może doprowadzić do eksplozji nadużyć i przestępstw wobec cywilów.” [Konflikty]

Ameryka Północna

Personel pokładowy doszedł do porozumienia z liniami lotniczymi Air Canada i zakończył strajk. Co interesujące przed zakończeniem strajku zignorowane zostały dwa sądowe nakazy powrotu do pracy. [The Guardian]
„Lider kanadyjskiej Partii Konserwatywnej, Pierre Poilievre, wygrał uważnie obserwowane wybory uzupełniające w prowincji Alberta, co daje mu szansę na powrót do parlamentu po szokującej porażce w kwietniowych wyborach federalnych.” Wyobraźcie sobie jak by to wyglądało gdyby w wyborach w 2023 roku PiS przegrał tak bardzo, iż Jarosław Kaczyński nie dostał się do parlamentu. [The Guardian]
„Ustawodawcy w Kalifornii i Teksasie – dwóch najbardziej zaludnionych stanach USA, w których mieszka łącznie ponad 70 milionów Amerykanów – znajdują się w centrum intensywnej walki politycznej, która może mieć ogromny wpływ na układ sił w Waszyngtonie.” BBC stara się wytłumaczyć jak wyznaczenie okręgów wyborczych w tych stanach obije się na krajowej polityce. NPR ma wyliczenia jak może zmienić się układ sił w Waszyngtonie a ABC zwraca uwagę, iż to nie są jedyne stany, w których może dojść do ponownego wyznaczenia okręgów wyborczych. [BBC], [NPR], [ABC]
„Sąd apelacyjny w Stanach Zjednoczonych stanął po stronie administracji Trumpa i wstrzymał na razie wykonanie orzeczenia sądu niższej instancji, które utrzymywało tymczasową ochronę dla 60 000 migrantów z Hondurasu, Nikaragui i Nepalu.” jeżeli brakuje nielegalnych migrantów do prześladowania to zawsze można sobie ich stworzyć odbierając im nagle pozwolenie na pobyt. Proste. [Al-Dżazira]
„Erin McCanlies spędziła prawie dwie dekady w Narodowym Instytucie Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, badając, w jaki sposób narażenie rodziców na działanie substancji chemicznych wpływa na prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z autyzmem. Tej wiosny Robert F. Kennedy Jr. zlikwidował cały jej dział.” Co jest najbardziej groteskowe to to, iż Robert F. Kennedy Jr. opowiadał o tym, iż właśnie takie badania chce żeby prowadzono. [ProPublica]
„Afgański naukowiec Mohammad Halimi, który uciekł przed talibami w 2021 roku, pomagał amerykańskim dyplomatom zrozumieć swoją ojczyznę. Następnie DOGE naraził życie jego rodziny, ujawniając jego poufną pracę dla organizacji non-profit finansowanej przez Stany Zjednoczone.” DOGE jak zwykle z gównem. [ProPublica]
Jak Donald Trump zmienił oblicze Ameryki [###]

Oceania

Nowozelandczycy mają wdzięczny przydomek, którym jest Kiwi. Jak doszło do tego, iż to właśnie ten ptak stał się symbolem tego leżącego na antypodach państwa? [Radio New Zealand]

Ekonomia i gospodarka

Gwiazdy serwisu OnlyFans często korzystały z tanich pracowników, którzy zajmowali się kontaktem z fanami (często nie mającymi świadomości, iż nie rozmawiają z modelką tylko jej pracownikiem). Teraz narzędzia sztucznej inteligencji zaczynają automatyzować tą pracę. [Rest of World]
„Wśród ekonomicznych propozycji Karola Nawrockiego znalazł się między innymi pomysł obniżenia podatku VAT z 23 do 22 proc. Co to by oznaczało? Po pierwsze stratę dla budżetu w wysokości kilkunastu miliardów złotych. Po drugie nie ujrzelibyśmy żadnego zysku jako klienci. Dlaczego? Ponieważ – i to po trzecie – różnicę między stara i nową wysokością podatku trafiłaby niemal lub zupełnie w całości do przedsiębiorców.” [###]

„Środa przynosi pewne ożywienie w kalendarzu makro. Wyższe od oczekiwań dane inflacyjne z Wielkiej Brytanii rozniecają spekulacje wokół przyszłych decyzji Banku Anglii. Po drugiej stronie globu bank centralny Nowej Zelandii zaskoczył inwestorów gołębim nastawieniem. Na szerokim rynku powoli można dostrzec objawy pogarszającego się sentymentu.” [Obserwator Gospdoarczy]
The Wall Street Journal opisuje chińską inwestycję w Brazylijskim porcie w Santos przez, który płynie potężny strumień produktów rolniczych jak kukurydza czy soja. Soja była bohaterką wojny handlowej USA-Chiny z pierwszej kadencji Trumpa. Chińskie inwestycje w Brazylii mogą sprawić, iż chińskie zamówienia w Stanach Zjednoczonych ponownie spadną. I chociaż rozbudowa portu pomaga w zwiększaniu brazylijskiego eksportu, to cała sprawa, może też mieć negatywne skutki dla Brazylii. [###]

„Prezydent Donald Trump powiedział w piątek, iż Stany Zjednoczone przejmą 10% udziałów w firmie Intel w ramach umowy z borykającym się z problemami producentem chipów i planują kolejne tego typu działania. Jest to najnowsza nadzwyczajna interwencja Białego Domu w amerykańskim świecie biznesu.” [Reuters]

Nauka i technologia

„Należy podjąć działania mające na celu ograniczenie stosowania dodatków z tworzyw sztucznych związanych ze spadkiem liczby plemników – ostrzegł czołowy naukowiec zajmujący się rozrodczością, ponieważ rozbieżności w kwestii regulacji chemicznych przyczyniły się do upadku kluczowego traktatu dotyczącego zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.” [The Guardian]
Huragany, Tajfuny i Cyklony. Wiecie jakie są między nimi różnice albo jak powstają? Al-Dżazira ma dla Was ściągawkę tłumaczącą te kwestie. Dodatkowo opisuje jak wygląda tegoroczna sytuacja z tymi zjawiskami pogodowymi. [Al Dżazira]
„Wcześniej naukowcy uważali, iż wszystkie żyrafy w Afryce należą do jednego gatunku. Nowe dane i badania genetyczne skłoniły grupę roboczą Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody do podzielenia najwyższego ssaka lądowego na cztery grupy — żyrafy północne, żyrafy siatkowane, żyrafy masajskie i żyrafy południowe.” [AP News]
„Sześćdziesiąt sześć milionów lat temu w Ameryce Północnej panowały długie, ciemne zimy. Skamieniałości sugerują, iż już wtedy żyły tam małe naczelne, które radziły sobie z lodem i śniegiem. Nowa analiza podważa dotychczasową teorię o tropikalnym pochodzeniu tych zwierząt. Badania łączą setki skamieniałości z modelami klimatycznymi, aby prześledzić ewolucję przodków naczelnych na przestrzeni czasu.” [Earth]
Technologie kwantowe regularnie zajmują miejsca w nagłówkach medialnych. Kolejne doniesienia o kwantowych komputerach można znaleźć w każdej porze roku. Jaki jednak jest prawdziwy obraz rozwoju technologii? Otóż pozostało dużo do zrobienia zanim stworzymy komputer kwantowy uniwersalnie lepszy od komputera klasycznego. Jednak jedną jest prawdą – dziedzina dynamicznie się rozwija i co roku mamy wręcz nową epokę. O kwantowym wyścigu, całkiem dobrym miejscu Europy w nim, o tym po co certyfikować kwantowe urządzenia, a także o tym czy kiedyś kupimy kwantowego laptopa opowiada prof. Marzena Szymańska z University College London oraz prof. Krzysztof Pawłowski, dyrektor Centrum Fizyki Teoretycznej PAN. [###]

„Kiedy pojawi się denga? Wybuchy epidemii są powiązane z upałami i deszczami. Analiza ujawnia sezonowe wzorce występowania tej choroby przenoszonej przez komary w obu Amerykach, co może pomóc w przewidywaniu przyszłych epidemii.” [Nature]
Akumulator litowo-jonowy to wielki wynalazek, który towarzyszy nam w codziennym życiu. Od telefonów, przez słuchawki bezprzewodowe po wszystkie pojazdy elektryczne. Lit jest jednak trudny w obróbce i potencjalnie niebezpieczny. Jak zatem wyglądała historia tego wynalazku i jak bezpieczne sa w tej chwili baterie? Zapraszamy na historię technologii, której rozwój był możliwy dzięki połączeniu odkryć dokonanych na 3 różnych kontynentach, a rozpoczął się w laboratorium naftowego giganta. [###]

Dlaczego bakterie uznajemy za żywe a wirusy nie? Czy cały świat nauki podziela to zdanie? A co jeżeli spotkamy obce formy życia w kosmosie w przyszłości, czy nasze definicje „życia” będą wystarczające żeby sobie z nimi poradzić? [###]

Idee, kultura, społeczeństwo

„Indie, Izrael, Rosja i USA – w każdym z tych miejsc nacjonalistyczne rządy zmieniają przeszłość, by usprawiedliwić teraźniejszość. Jason Stanley pokazuje, jak mit supremacji zamienia demokrację w faszyzm.” Polecamy fragment książki Jasona Stanleya. Dobrze się czyta jako artykuł mimo, iż to fragment większej całości. [Krytyka Polityczna]
Jakub Olkiewicz na portalu horyzontalnym leszekmilewski.pl w swoim cotygodniowym blogu porusza kwestię dostępu do napojów na polskich stadionach. Polska piłeczka, mimo pozorów, śpiewania Barki i oparów alkoholu, zmieniła się diametralnie w ciągu ostatnich lat. Jednak kwestia spożywania napojów (nie wyskokowych, zwykłej wody) pozostaje niezmienna od lat. Czy w świetle ostatnich tragedii (śmierć kibica na meczu Zagłębia Lubin) i postępujących zmian klimatycznych, może warto trochę zmienić obecne przepisy, lub chociaż przymknąć oko na niektóre sprawy? [LeszekMilewski.pl]
Johnny Mnemonic, Akira, Matrix, Ghost in the Shell. Cyberpunk. Motyw „High tech//Low life” od pewnego czasu zadomowił się w światowej kulturze i rozpycha się coraz bardziej. Rosnące rozwarstwienie społeczne, potęga korporacji, postępująca anarchia, pogarda dla prostego życia oraz wspaniałe urządzenia dostępne na wyciągnięcie ręki. Ale ta fikcja zapieprza, co nie? Napisy Końcowe (Radosław Pisula i Oskar Rogowski) opowiadają o najciekawszych pozycjach z szeroko rozumianego cyberpunku. [###]

Jakim Cesarzem był Wilhelm II? Takim, którego polityka przyczyniła się walnie do wybuchu I WŚ, a także dała kolejne podstawy Nazizmowi. O jego rządach w kontekście historii Nazistów opowiada Miłosz Szymański z podcastu Za Rubieżą. [###]

Dasz wiarę, iż modląc się w klasztorze może spowodować rosyjską inwazję na ten klasztor, choćby gdy jest prawosławny? Tego udało się dokonać pewnym heretykom z klasztoru Pantalejmona na greckim półwyspie Atos. [Dasz Wiarę?]

Idź do oryginalnego materiału