Ministerstwo Finansów przygotowało projekt, który całkowicie zmieni opłatę cukrową w Polsce. To nie są kosmetyczne poprawki, ale prawdziwa rewolucja, która drastycznie podniesie koszty słodkich napojów i obejmie produkty dotychczas zwolnione. Zmiany wejdą w życie jeszcze w tym roku.

Fot. Warszawa w Pigułce
Projekt ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym zakłada kompleksową nowelizację przepisów dotyczących tzw. opłaty cukrowej. Jak informuje portal Infor.pl, planowane zmiany mają wejść w życie po przyjęciu przez Radę Ministrów w III/IV kwartale 2025 roku. To będzie prawdziwy szok dla producentów napojów i konsumentów.
Drastyczne podwyżki opłaty cukrowej
Największym zaskoczeniem będą podwyżki stawek opłaty cukrowej. Portal ABC Zdrowia podaje konkretne liczby nadchodzących zmian:
Opłata stała: wzrost z 0,50 zł do 0,70 zł za litr napoju (do 5 g cukru/100 ml lub z dodatkiem słodzików) Opłata zmienna: wzrost z 0,05 zł do 0,10 zł za każdy gram cukru powyżej 5 g/100 ml Opłata za kofeinę lub taurynę: wzrost z 0,10 zł do 1,00 zł (wzrost dziesięciokrotny!) Maksymalna opłata: wzrost z 1,20 zł do 1,80 zł za litr napoju
Największy szok czeka producentów napojów energetycznych – opłata za kofeinę czy taurynę wzrośnie aż dziesięciokrotnie. To oznacza, iż energetyki mogą podrożeć o dodatkowe 90 groszy za litr.
Nowe produkty pod opłatą – koniec z unikaniem podatku
Portal PWC Studio informuje o radykalnym rozszerzeniu zakresu opłaty. Dotychczas wiele produktów omijało podatek dzięki sprytnym zabiegom prawnym. To się kończy.
Suplementy diety w postaci napoju powyżej 200 ml będą objęte opłatą. Wyjątek będą stanowić tylko małe opakowania apteczne stosowane w leczeniu, jak syropy prawoślazowe czy z rutyną. Portal Infor.pl wyjaśnia, iż ma to zapobiec unikaniu opłaty poprzez reklasyfikację słodzonych syropów.
Napoje z sokiem i dodatkami – produkty zawierające co najmniej 20% soku i do 5g cukrów, które dotychczas często unikały opłaty, będą nią objęte, jeżeli jednocześnie zawierają kofeinę, taurynę lub substancje słodzące.
Wszystkie koncentraty – niezależnie od formy będą objęte opłatą z odrębną wysokością za litr lub kilogram, adekwatną do zawartości cukru.
Rewolucyjna zmiana – płacą producenci, nie sklepy
Jak podkreśla portal Prawo.pl, największą zmianą będzie przeniesienie obowiązku zapłaty z punktów detalicznych na początek łańcucha dostaw. To oznacza, iż płacić będą producenci, importerzy oraz podmioty nabywające napoje wewnątrzwspólnotowo.
Portal Infor.pl wyjaśnia wprowadzenie nowej definicji „pierwszej sprzedaży”, która obejmuje nie tylko sprzedaż, ale także darowiznę, użycie w prowadzonej działalności gospodarczej oraz wydanie napojów w celach reprezentacyjnych, reklamowych lub osobistych.
Ta zmiana ma uszczelnić system i wyeliminować manipulacje, dzięki którym wiele produktów omijało opłatę.
Cukry naturalne też będą opodatkowane
Portal Portal Spożywczy zwraca uwagę na kolejną rewolucyjną zmianę – opłata będzie naliczana od łącznej ilości cukrów w napoju, zarówno dodanych, jak i naturalnych. To koniec z wyłączeniami dla cukrów naturalnie występujących w sokach.
Jak informuje Infor.pl, podstawą będzie informacja o wartości odżywczej na opakowaniu jednostkowym. Oznacza to, iż choćby soki owocowe bez dodatku cukru będą mogły być objęte opłatą, jeżeli przekroczą określone progi.
Koniec z manipulacjami producentów
Dotychczasowe przepisy pozwalały producentom na różne manipulacje recepturami. Portal PWC Studio wymienia najczęstsze sposoby omijania opłaty:
- Dodawanie soków lub słodzików aby uniknąć opłaty
- Zmiana zawartości cukru w napojach z dodatkiem soku
- Reklasyfikacja syropów jako suplementy diety
Nowe przepisy mają zamknąć wszystkie te luki prawne. Jak podkreśla Infor.pl, producenci nie będą już mogli manipulować recepturami, aby uniknąć podatku.
Co to oznacza dla Twojego portfela
Drastyczne podwyżki opłaty cukrowej oznaczają, iż słodkie napoje znacznie podrożeją. Portal ABC Zdrowia szacuje, iż energetyki mogą być droższe choćby o 90 groszy za puszkę, słodkie napoje gazowane o około 20-30 groszy za puszkę.
Jeśli regularnie pijesz napoje słodzone, przygotuj się na wyższe wydatki. Butelka Coli czy Pepsi może podrożeć o około 15-25 groszy, podczas gdy puszka Red Bulla czy Monstera – choćby o złotówkę.
Szczególnie uderzy to w rodziny z dziećmi, które często kupują słodkie napoje. Miesięczne wydatki na tego typu produkty mogą wzrosnąć o kilkadziesiąt złotych.
Jakie napoje będą zwolnione
Portal Infor.pl wymienia produkty, które pozostaną zwolnione z opłaty:
- Mieszaniny wody i soku owocowego, warzywno-owocowego bez dodatku cukrów, substancji słodzących, kofeiny lub tauryny
- Nektary z pigwy, rokitnika, aronii, czarnej porzeczki, agrestu lub wiśni z zawartością cukrów ≤13 g/100 ml, bez dodatku kofeiny, tauryny lub słodzików
Zwolnienia są bardzo ograniczone i dotyczą głównie produktów o wysokiej wartości odżywczej lub naturalnych mieszanek bez dodatków.
Ułatwienia dla przedsiębiorców
Nie wszystkie zmiany są negatywne dla biznesu. Portal Infor.pl wymienia wprowadzone ułatwienia:
- Możliwość stosowania podpisów innych niż kwalifikowany w formularzu CUK-1
- Możliwość zwrotu opłaty w przypadku eksportu lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
Portal PIT.pl podkreśla też zmiany w dodatkowej opłacie cukrowej – od 19 marca 2025 roku nie wynosi już sztywno 50%, ale może być miarkowana stawkami do 25% lub 50% w zależności od rodzaju uchybienia.
Kiedy wejdą nowe przepisy
Portal Portal Spożywczy informuje, iż projekt ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów w III/IV kwartale 2025 roku. Oznacza to, iż nowe, wyższe stawki opłaty cukrowej mogą obowiązywać już od stycznia 2026 roku.
Portal ABC Zdrowia potwierdza, iż podwyżki akcyzy na alkohol i zmiany w opłacie cukrowej mają wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku. Przedsiębiorcy mają więc kilka miesięcy na przygotowanie się do zmian.
Cel zmian – walka z otyłością
Ministerstwo uzasadnia zmiany narastającym problemem otyłości w Polsce. Portal ABC Zdrowia podaje alarmujące dane – według NFZ otyłość dotyczyła już blisko 2/3 dorosłych Polaków w 2019 roku, a koszty jej leczenia w 2022 roku sięgnęły 36 miliardów złotych.
Portal Prawo.pl informuje, iż w okresie styczeń-październik 2024 r. z tytułu opłaty cukrowej wpłynęło do budżetu 1,26 miliarda złotych, z czego 96,5% trafia do Narodowego Funduszu Zdrowia.
Problemy z obecnym systemem
Portal Infor.pl wymienia główne problemy dotychczasowego systemu opłaty cukrowej:
- Trudności w ustaleniu podmiotu obowiązanego do zapłaty
- Nieobjęcie opłatą części napojów sprzedawanych przez Internet
- Nieprecyzyjne przepisy dotyczące cukrów naturalnych
- Unikanie opłaty przez suplementy diety w formie napoju
- Manipulacje przy zawartości cukru w napojach z dodatkiem soku
Nowa ustawa ma rozwiązać wszystkie te problemy jednym ruchem.
Skutki dla branży spożywczej
Portal PWC Studio zauważa, iż przedstawione zmiany w przepisach o opłacie cukrowej generują szereg wyzwań dla uczestników łańcucha dostaw napojów słodzonych. Charakter zmian jasno wskazuje na profiskalne podejście Ministerstwa.
Już teraz konieczne jest przeprowadzenie analizy portfolio produktowego i wpływu nowych definicji na prowadzony biznes. Firmy muszą przygotować się na drastyczne zmiany jeszcze w tym roku.
Rewolucja w opłacie cukrowej to nie tylko wyższe ceny dla konsumentów, ale także fundamentalna zmiana w sposobie opodatkowania całej branży napojów. Przygotuj się na droższe słodkie napoje już od przyszłego roku.
Źródła:
- Portal Infor.pl
- Portal Prawo.pl
- Portal ABC Zdrowia
- PWC Studio
- Portal Spożywczy
- Portal PIT.pl
- Portal Gofin.pl
- Ministerstwo Finansów i Gospodarki