Mniej węgla, więcej słońca i wiatru
Z raportu Poland’s Renewable Energy Awakening opracowanego przez LevelTen Energy wynika, iż Polska z roku na rok konsekwentnie zmniejsza udział węgla w miksie energetycznym. W 2015 roku aż 87% energii elektrycznej pochodziło z węgla. W 2024 roku wskaźnik ten spadł do 57%, co oznacza 11-punktowy spadek w ciągu zaledwie 12 miesięcy. Równolegle produkcja energii z wiatru i słońca osiągnęła rekordowy poziom 26%.
Nowe przepisy uwalniają potencjał OZE
Ważnym krokiem w stronę dalszego rozwoju energetyki odnawialnej było uchylenie tzw. zasady 10H, która wcześniej skutecznie blokowała rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Zmieniona ustawa wiatrowa zmniejszyła wymagany dystans turbiny od zabudowań do 500 metrów, niemal podwajając możliwy obszar pod inwestycje wiatrowe.
Równocześnie Polska aktualizuje swój Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu (NECP). Zgodnie z założeniami, udział OZE w miksie energetycznym ma osiągnąć 56% do 2030 roku.
Infrastruktura i sieć przesyłowa przez cały czas wyzwaniem
Pomimo pozytywnych zmian, rozwój odnawialnych źródeł energii hamuje przestarzała sieć przesyłowa. Operator PSE odrzucił od 2015 do 2021 roku ponad 6 000 wniosków o przyłączenie, co zablokowało około 30 GW nowych mocy, głównie z OZE. Przeciążenia sieci pojawiły się m.in. w grudniu 2023 roku podczas rekordowej generacji z wiatru, zmuszając operatora do eksportu nadmiaru energii za granicę.
Boom na fotowoltaikę i rozwój offshore
Sektor fotowoltaiki dynamicznie się rozwija – Polska awansowała na czwarte miejsce w Europie. W 2024 roku całkowita moc PV osiągnęła 18 GW, ustępując jedynie węglowi. Do 2030 roku planowane jest osiągnięcie 27 GW mocy PV.
Również morska energetyka wiatrowa zyskuje na znaczeniu. Do 2030 roku rząd planuje uruchomienie 5,9 GW mocy offshore, a do 2040 roku choćby do 70 GW.
Ceny energii i aukcje wspierają rynek
W grudniu 2024 roku w aukcjach CfD ceny minimalne dla projektów solarnych wyniosły 57,50 €/MWh, a maksymalne 78,60 €/MWh. Projekty wiatrowe uzyskały odpowiednio 35 €/MWh i 41,10 €/MWh. Jednocześnie ceny ofertowe PPA były wyraźnie wyższe – 78 €/MWh dla PV i 94,50 €/MWh dla wiatru. To pokazuje, iż aukcje mogą stanowić punkt odniesienia dla negocjacji cen w PPA.
Rynek PPA rośnie – korporacje i spółki użyteczności publicznej w natarciu
Na znaczeniu zyskuje rynek długoterminowych umów na zakup energii (PPA). Firmy z sektorów przemysłowych, technologicznych czy handlu coraz częściej wybierają PPA jako sposób na obniżenie emisji CO₂ i ustabilizowanie cen energii.
Z raportu wynika, iż popyt na PPA w Polsce może osiągnąć 13,3 TWh. W ciągu dwóch ostatnich lat podpisano umowy na 1,5 GW mocy PV, głównie z odbiorcami przemysłowymi.
Dodatkowo, spółki energetyczne mogą działać jako pośrednicy, zawierając PPA i sprzedając czystą energię mniejszym odbiorcom. To pozwala pokonać barierę niskiej wiarygodności kredytowej wielu przedsiębiorstw.
Rynek M&A przyspiesza dzięki wsparciu UE
Coraz większą rolę w transformacji energetycznej Polski odgrywają przejęcia i fuzje. Chociaż aktywność w tym segmencie spadła po 2021 roku, końcówka 2024 roku przyniosła ożywienie. Wpływ miały na to m.in. spadki stóp procentowych oraz liberalizacja przepisów.
W grudniowej aukcji przyznano aż 2,5 GW mocy projektom bateryjnym (BESS), co stanowi 50% wzrost r/r. To potwierdza rosnące zainteresowanie magazynowaniem energii w Polsce.
Bariery i wyzwania na horyzoncie
Mimo pozytywnych trendów, Polska przez cały czas walczy z niepewnym otoczeniem regulacyjnym i wysokimi kosztami modernizacji sieci. Problematyczne są również wymogi udziału komponentów krajowych w projektach offshore oraz brak członkostwa w AIB, co ogranicza możliwość eksportu gwarancji pochodzenia.
Przyszłość rynku OZE w Polsce
Eksperci LevelTen wskazują, iż Polska ma potencjał, by stać się jednym z liderów transformacji energetycznej w Europie. Połączenie wysokiej emisyjności obecnego miksu, rosnącego zapotrzebowania i korzystnych zmian regulacyjnych tworzy atrakcyjne środowisko dla inwestorów i odbiorców.
Jak podkreśla Pieter van der Meulen z LevelTen Energy:
„W miarę jak bariery regulacyjne dla rozwoju czystej energii w Polsce znikają, można oczekiwać, iż pojawi się coraz więcej możliwości dla deweloperów odnawialnych źródeł energii oraz nabywców korporacyjnych.”
Zobacz również:
Źródło: LevelTen Energy, oprac. własne.
