3 godzin temu
Coraz więcej państw uznaje Palestynę, a Australia zapowiada oficjalne wsparcie podczas wrześniowego posiedzenia ONZ. Konflikt w Gazie napędza międzynarodowe zmiany.
Trzy czwarte członków Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) już uznało lub w najbliższym czasie zamierza uznać państwowość Palestyny. W poniedziałek do tej grupy oficjalnie dołączyła Australia, zapowiadając, iż formalne uznanie nastąpi podczas wrześniowego posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
Wojna Izrael-Hamas, trwająca od 7 października 2023 roku w Strefie Gazy, ponownie ożywiła globalne wysiłki na rzecz przyznania Palestyńczykom prawa do własnego państwa. To wyraźne odejście od długo dominującego poglądu, iż niepodległość Palestyny może zostać osiągnięta wyłącznie w wyniku wynegocjowanego pokoju z Izraelem.
Według danych AFP, co najmniej 145 z 193 państw członkowskich ONZ już uznaje lub zamierza uznać Palestynę. Na liście znajdują się m.in. Francja, Kanada i Wielka Brytania.
Historia dążeń Palestyńczyków do niepodległości
1988 – Deklaracja Arafata: 15 listopada 1988 roku, w czasie pierwszej intifady przeciwko izraelskiej okupacji, przywódca palestyński Jasir Arafat ogłosił powstanie niepodległego państwa palestyńskiego ze stolicą w Jerozolimie. Deklarację wygłosił w Algierze, podczas posiedzenia Palestyńskiej Rady Narodowej na uchodźstwie, przyjmując wizję dwóch państw – izraelskiego i palestyńskiego – współistniejących obok siebie.
Algieria, jako pierwsze państwo, uznała wówczas Palestynę, a w ciągu tygodnia uczyniły to dziesiątki innych państw, w tym: większość państw arabskich, Indie, Turcja, znaczna liczba państw afrykańskich oraz część państw Europy Środkowo-Wschodniej.
2010–2011 – Fala uznań w Ameryce Południowej: Pod koniec 2010 i na początku 2011 roku, w obliczu kryzysu bliskowschodniego procesu pokojowego, kraje Ameryki Południowej – m.in. Argentyna, Brazylia i Chile – odpowiedziały pozytywnie na apel Palestyńczyków. Była to reakcja na decyzję Izraela o zakończeniu czasowego zakazu budowy osiedli na okupowanym Zachodnim Brzegu.
2011–2012 – Sukcesy na forum ONZ: W 2011 roku, gdy rozmowy pokojowe utknęły w martwym punkcie, Palestyńczycy rozpoczęli kampanię na rzecz pełnego członkostwa w ONZ. Choć nie udało się go uzyskać, 31 października 2011 roku UNESCO – agencja ONZ ds. kultury – przyjęła Palestynę jako pełnoprawnego członka. Decyzja spotkała się z ostrą krytyką Izraela i Stanów Zjednoczonych.
W listopadzie 2012 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ podniosło status Palestyny do rangi „państwa-obserwatora niebędącego członkiem”. Niedługo później jej flaga po raz pierwszy zawisła przed siedzibą ONZ w Nowym Jorku. W 2015 roku Międzynarodowy Trybunał Karny uznał Palestynę za stronę Statutu Rzymskiego.
2024–2025 – Nowa ofensywa dyplomatyczna
Izraelska ofensywa w Gazie po ataku z 7 października 2023 roku spowodowała gwałtowny wzrost międzynarodowego poparcia dla państwowości Palestyny.
W ostatnich kilkunastu miesiącach uznanie ogłosiły m.in. Jamajka, Trynidad i Tobago, Barbados, Bahamy, Armenia oraz cztery państwa europejskie: Norwegia, Hiszpania, Irlandia i Słowenia. Trzy ostatnie należą do Unii Europejskiej, a ich decyzja była pierwszym takim gestem w UE od 2014 roku, kiedy to uczyniła to Szwecja, wywołując długotrwałe napięcia w relacjach z Izraelem.
Część państw – w tym Polska, Bułgaria i Rumunia – uznała Palestynę już w 1988 roku, jeszcze przed wstąpieniem do Unii Europejskiej. Inne kraje dawnego bloku wschodniego, jak Węgry czy Czechy, dziś Palestyny nie uznają lub wycofały swoje wcześniejsze poparcie.
Co dalej?
Premier Australii Anthony Albanese zapowiedział w poniedziałek, iż jego kraj „uzna prawo narodu palestyńskiego do własnego państwa” podczas wrześniowego posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego ONZ.
Minister spraw zagranicznych Nowej Zelandii Winston Peters stwierdził, iż jego rząd rozważy taki krok w ciągu miesiąca, dodając, iż jest to „kwestia kiedy, a nie czy”.
Francja ogłosiła w lipcu, iż planuje uznać Palestynę we wrześniu. Wielka Brytania uzależnia ten krok od „konkretnych działań” Izraela, w tym zgody na zawieszenie broni w Gazie. Kanada – jak poinformował premier Mark Carney – również planuje uznanie Palestyny we wrześniu, co stanowiłoby radykalne odejście od dotychczasowej polityki tego kraju.
Wśród państw rozważających podobny krok wymienia się Maltę, Finlandię i Portugalię.
