7 godzin temu
- Projekt wzmacnia pozycję konsumenta w obszarze dostępu do ciepła, chłodu i ciepłej wody użytkowej, wprowadzając nowe prawa umowne i obowiązki informacyjne po stronie przedsiębiorstw energetycznych.
- Nowelizacja porządkuje i rozszerza przepisy dotyczące planowania krajowego i lokalnego w zakresie efektywności energetycznej, w tym wprowadza obowiązek opracowywania lokalnych planów ogrzewania i chłodzenia w większych gminach.
- Regulacja wdraża nowe kryteria dla efektywnych systemów ciepłowniczych i chłodniczych oraz zobowiązuje do wykorzystania ciepła odpadowego i przeprowadzania analiz kosztów/korzyści przy budowie i modernizacji instalacji energetycznych.
Opis projektowanych zmian
Wzmocnienie pozycji konsumenta
Projekt zakłada istotne rozszerzenie praw odbiorców końcowych ciepła, chłodu i ciepłej wody użytkowej. Nowe przepisy mają na celu zwiększenie przejrzystości relacji umownych pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi a odbiorcami. W szczególności projekt:
- wprowadza obowiązek zawierania w umowach sprzedaży ciepła i w umowach kompleksowych dodatkowych elementów informacyjnych, w tym m.in. danych dotyczących procedur pozasądowego rozstrzygania sporów oraz sposobu składania reklamacji i skarg;
- nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne obowiązek przekazania odbiorcy końcowemu streszczenia kluczowych warunków umowy oraz kopii zawartej umowy, co ma zapewnić większą transparentność i zrozumiałość stosunków prawnych;
- zobowiązuje do dostarczania odbiorcom końcowym informacji dotyczących przysługujących im praw konsumenckich w sposób jasny, zrozumiały i łatwo dostępny.
Zaproponowane rozwiązania stanowią implementację wymagań art. 10 i 11 dyrektywy 2023/1791/UE, których celem jest zapewnienie konsumentom lepszej ochrony w relacjach z dostawcami energii cieplnej i chłodniczej.
Nowe zasady planowania krajowego i lokalnego
W ramach nowelizacji przewidziano zmiany w zakresie krajowego i lokalnego planowania energetycznego.
- Projekt zakłada włączenie kompleksowej oceny w zakresie ogrzewania i chłodzenia do zintegrowanego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu.
- Władze lokalne i regionalne zostaną zobowiązane do przygotowania lokalnych planów ogrzewania i chłodzenia co najmniej w gminach liczących powyżej 45 000 mieszkańców.
- Oceny i plany będą stanowić podstawę do strategicznego zarządzania procesem transformacji cieplnej w skali lokalnej i krajowej.
Celem tych rozwiązań jest poprawa koordynacji działań na rzecz efektywności energetycznej, zapewnienie spójności polityk publicznych oraz wsparcie samorządów w planowaniu inwestycji infrastrukturalnych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Nowe kryteria efektywności systemów ciepłowniczych i chłodniczych
Projekt przewiduje wdrożenie nowych kryteriów dla efektywnych systemów ciepłowniczych i chłodniczych, zgodnych z art. 26 ust. 1 dyrektywy 2023/1791/UE. W szczególności:
- doprecyzowano pojęcie energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji (technologia, która jednocześnie wytwarza energię elektryczną i ciepło z jednego źródła paliwa), wskazując zasady kwalifikacji modernizacji jako znacznej oraz maksymalną wysokość porównywalnej nowej jednostki wytwórczej;
- określono sposób obliczania jednostkowego wskaźnika emisji dwutlenku węgla (CO₂) na 1 MWh energii wyprodukowanej w procesie skojarzonego wytwarzania;
- wprowadzono wymogi, aby nowe systemy ciepłownicze i chłodnicze – lub te poddawane znacznej modernizacji – spełniały kryteria efektywności określone w dyrektywie 2023/1791/UE, a przy tym nie zwiększały zużycia paliw kopalnych innych niż gaz ziemny w stosunku do średniego poziomu z poprzednich trzech lat eksploatacji;
- wskazano, iż żadne nowe źródła ciepła nie mogą wykorzystywać paliw kopalnych z wyjątkiem gazu ziemnego, jeżeli budowa lub znaczna modernizacja nastąpi do 2030 r.
Rozwiązania te mają na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, promowanie niskoemisyjnych źródeł energii oraz zapewnienie zgodności krajowego systemu ciepłownictwa z unijnymi celami neutralności klimatycznej.
Obowiązki informacyjne i analityczne przedsiębiorstw energetycznych
Projekt nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne nowe obowiązki związane z przekazywaniem danych i analizowaniem potencjału rozwojowego systemów ciepłowniczych i chłodniczych.
- Podmioty przesyłające, dystrybuujące lub wytwarzające ciepło lub chłód, których działalność została objęta kompleksową oceną w zakresie ogrzewania i chłodzenia, będą zobowiązane do przekazywania Ministrowi Energii informacji niezbędnych do sporządzenia takiej oceny.
- Przedsiębiorstwa planujące budowę, przebudowę lub znaczącą modernizację jednostek wytwórczych o mocy nominalnej cieplnej przekraczającej 10 MW będą musiały sporządzić analizę kosztów i korzyści dotyczącą przekształcenia takiej jednostki w instalację kogeneracyjną.
- Dodatkowo, przedsiębiorstwa posiadające koncesję na przesyłanie lub dystrybucję ciepła będą zobowiązane do opracowania oceny potencjału systemów ciepłowniczych i chłodniczych w zakresie modernizacji, rozbudowy lub konwersji źródeł na jednostki kogeneracyjne lub odnawialne.
Wprowadzone obowiązki mają zapewnić rzetelną podstawę decyzyjną dla planowania inwestycji energetycznych i umożliwić skuteczne monitorowanie postępu transformacji cieplnej.
Wykorzystanie ciepła odpadowego
Istotnym elementem projektu jest wprowadzenie obowiązku korzystania z ciepła odpadowego lub innych zastosowań umożliwiających jego odzyskiwanie. Obowiązek ten będzie dotyczył:
- instalacji cieplnych o średniej rocznej mocy nominalnej cieplnej przekraczającej 10 MW;
- instalacji przemysłowych powyżej 8 MW;
- obiektów infrastruktury usługowej (np. oczyszczalni ścieków, instalacji LNG) o mocy ponad 7 MW;
- centrów przetwarzania danych, których moc wejściowa przekracza 1 MW – o ile nie wykażą, iż odzysk ciepła nie jest technicznie lub ekonomicznie wykonalny.
Wymóg ten ma sprzyjać ograniczaniu strat energii, podniesieniu efektywności systemowej oraz wykorzystywaniu ciepła odpadowego jako źródła energii odnawialnej.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów i pozostaje na etapie opracowywania w Ministerstwie Energii. Planowany termin przyjęcia przez Radę Ministrów to II kwartał 2026 r. Projekt stanowi element implementacji prawa UE i jest aktem niezbędnym do pełnego dostosowania polskiego porządku prawnego do wymagań w zakresie efektywności energetycznej i transformacji ciepłownictwa systemowego.
