2 godzin temu
Zmiany mają objąć wszystkich – od pracowników etatowych, przez samozatrudnionych, aż po duże firmy wypłacające zasiłki chorobowe we własnym zakresie. Nowe przepisy mają zapewnić szybsze decyzje, jednolite standardy i realną kontrolę nad tym, kto faktycznie korzysta z L4 z powodów zdrowotnych, a kto z wygody.
Nowy model orzecznictwa ZUS – większa centralizacja i krótsze procedury
W centrum reformy znajdzie się system orzeczniczy. Urzędnicy odpowiedzialni za wydawanie decyzji będą mogli być zatrudniani nie tylko na umowę o pracę, ale też cywilnoprawną. W ocenie stanu zdrowia uczestniczyć będą również inne zawody medyczne – pielęgniarki i fizjoterapeuci, którzy zostaną włączeni do postępowań w sprawach dotyczących rehabilitacji i samodzielnej egzystencji.
Konsolidacja orzecznictwa w większych jednostkach ma przyspieszyć cały proces i wyeliminować różnice w interpretacji przepisów między regionami. Dzięki wsparciu asystentów medycznych oraz uproszczeniu procedur w obu instancjach decyzje będą wydawane szybciej, a pacjenci – traktowani bardziej równo.
W praktyce oznacza to, iż orzeczenia mają być gotowe w ciągu maksymalnie 30 dni. Pracownicy zyskają też prawo do ponaglenia, jeżeli urząd przekroczy ten termin.
Kontrola zwolnień po zakończeniu ubezpieczenia
Jednym z kluczowych elementów reformy jest rozszerzenie uprawnień kontrolnych. ZUS będzie mógł weryfikować zasadność zwolnienia lekarskiego choćby po zakończeniu ubezpieczenia. Dla wielu osób oznacza to, iż zmiana pracodawcy w czasie choroby nie uchroni ich przed sprawdzeniem schematy wystawionego L4.
Kontrola obejmie także duże przedsiębiorstwa, które dotychczas samodzielnie wypłacały zasiłki chorobowe. Jak tłumaczą przedstawiciele urzędu, ma to ograniczyć tzw. „turystykę zwolnieniową”, czyli sytuacje, w których pracownicy wykorzystywali luki w systemie, by uniknąć weryfikacji.
Czym jest praca zarobkowa na L4 – jasne zasady i nowe definicje
Projekt ustawy doprecyzowuje, co oznacza praca w czasie zwolnienia. „Praca zarobkowa” to każda czynność o charakterze dochodowym, niezależnie od formy umowy czy wysokości wynagrodzenia.
Drugim pojęciem wprowadzanym przez nowe przepisy jest „aktywność niezgodna z celem zwolnienia” – czyli wszelkie działania, które mogą utrudniać powrót do zdrowia, np. wyjazdy rekreacyjne, praca fizyczna czy intensywna aktywność sportowa.
Pojawi się jednak ważne odstępstwo: osoby mające więcej niż jedno zatrudnienie będą mogły pracować u jednego pracodawcy, jeżeli zwolnienie dotyczy tylko drugiego. Warunkiem jest, by taka praca nie pogarszała stanu zdrowia i nie była sprzeczna z zaleceniami lekarskimi.
Nowe metody kontaktu z ZUS – kontrola także przez telefon
Zawiadomienia o kontroli będą mogły być przekazywane na różne sposoby: przez profil elektroniczny, pocztą, telefonicznie lub osobiście przez pracownika ZUS. Rozmowy telefoniczne będą ważne prawnie, o ile zostaną nagrane i ubezpieczony wyrazi zgodę na ich przeprowadzenie.
Brak reakcji na wezwanie – choćby telefoniczne – może mieć poważne skutki. Urząd będzie mógł wstrzymać wypłatę zasiłku, a w skrajnych przypadkach całkowicie umorzyć postępowanie. W praktyce oznacza to, iż każda osoba na L4 będzie musiała zachować pełną czujność i reagować na każdy kontakt z ZUS.
Krótsze terminy odwołań – tylko 14 dni na sprzeciw
Nowelizacja przepisów wprowadzi krótsze terminy dla pracowników. Od momentu wydania orzeczenia będzie tylko 14 dni na złożenie sprzeciwu. ZUS z kolei ma 30 dni na podjęcie decyzji.
Dla wielu osób oznacza to konieczność błyskawicznego działania. Nieodebranie wezwania, spóźnienie z pismem lub brak reakcji może skutkować utratą prawa do świadczenia.
Prezes ZUS zyska prawo nadzoru nad lekarzami
Reforma zakłada, iż prezes ZUS będzie mógł uchylać wadliwe orzeczenia i kierować je do ponownego rozpatrzenia. Oznacza to w praktyce nowy poziom nadzoru nad lekarzami orzecznikami i większą odpowiedzialność za wydane decyzje.
Jeśli urząd uzna, iż wcześniejsze zwolnienie zostało wystawione w sposób niezgodny z przepisami lub bez uzasadnienia medycznego, może ono zostać zakwestionowane. Skutkiem będzie obowiązek zwrotu nienależnego zasiłku.
Harmonogram reformy – kiedy nowe przepisy wejdą w życie
Większość zmian zacznie obowiązywać od początku 2026 roku. Wtedy ZUS zyska pełnię nowych uprawnień w zakresie orzecznictwa i kontroli. Niektóre przepisy, w tym te dotyczące pracy u innego pracodawcy w czasie zwolnienia, wejdą w życie później – do 12 miesięcy od ogłoszenia ustawy.
Do tego czasu obowiązują dotychczasowe zasady, jednak eksperci podkreślają, iż warto już teraz przygotować się do nadchodzących modyfikacji.
Kto zyska, a kto straci na nowych przepisach
Z nowego systemu najbardziej skorzystają pracownicy mający kilka źródeł dochodu. Dzięki precyzyjnym zasadom będą mogli legalnie pracować w jednym miejscu, nie tracąc zasiłku z drugiego, o ile praca nie wpływa negatywnie na proces leczenia.
Korzyści odczują również osoby, które dotąd narzekały na brak jednolitych standardów i długie procedury. Uproszczenie postępowań i centralizacja orzecznictwa mają skrócić czas oczekiwania na decyzję.
Z kolei ci, którzy korzystali z tzw. „łatwych zwolnień” bez realnych podstaw zdrowotnych, mogą spodziewać się poważnych konsekwencji – włącznie z obowiązkiem zwrotu wypłaconych pieniędzy.
Przykład z życia – jak nowe L4 działa w praktyce
Anna jest zatrudniona na etat w jednej firmie i na zlecenie w drugiej. Zachorowała, więc dostała zwolnienie dotyczące tylko jednej z tych prac. jeżeli po wejściu w życie nowych przepisów lekarz uzna, iż jej dodatkowe zajęcie nie zagraża rekonwalescencji, Anna będzie mogła kontynuować zlecenie, nie tracąc prawa do zasiłku.
Warunkiem jest jednak poinformowanie drugiego pracodawcy o zwolnieniu oraz przestrzeganie zaleceń lekarskich. W przeciwnym razie ZUS może uznać, iż praca utrudnia powrót do zdrowia i wstrzymać świadczenie.
L4 w nowej odsłonie – co nas czeka
Reforma to krok w stronę nowoczesnego i bardziej przejrzystego systemu. ZUS otrzyma narzędzia do sprawniejszej kontroli, a uczciwi pracownicy – większe poczucie bezpieczeństwa.
To jednak także sygnał, iż era „łatwych zwolnień” dobiega końca. Od 2026 roku każda decyzja lekarska i każde L4 będzie pod ścisłym nadzorem.
![Zapytała o posła, który nie zapłacił w sklepie. Zaskakująca odpowiedź [WIDEO]](https://cdn.wiadomosci.onet.pl/1/PRAk9lBaHR0cHM6Ly9vY2RuLmV1L3B1bHNjbXMvTURBXy83NjNmNDYyZWZlYzhjYjEwM2IzMTIyZmU5YmU1MWI0MC5wbmeSlQMAAM0HgM0EOJMFzQlgzQZA3gACoTAHoTEE)
