Nagroda „Kustosz Pamięci Narodowej” to jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień przyznawanych przez Instytut Pamięci Narodowej. Ustanowiona z inicjatywy prof. Janusza Kurtyki w 2002 roku, powstała z myślą o uhonorowaniu tych, którzy z pasją i determinacją chronią i przekazują pamięć o najtrudniejszych momentach polskiej historii. Przez ponad dwie dekady do grona jej laureatów dołączyło blisko sto osób i instytucji.
Podczas tegorocznej odsłony wydarzenia, która miała miejsce 18 czerwca na Zamku Królewskim w Warszawie, pośmiertnie tytuł Kustosza Pamięci Narodowej otrzymał Adam Chętnik, zmarły w 1967 roku etnograf, badacz Kurpiowszczyzny i działacz narodowy. Przedstawiał on jej piękno jako integralną część polskiego dorobku kulturowego. Twierdził, iż poszanowanie i możliwość pielęgnowania własnej kultury przez naród stanowi o jego istnieniu. W 1927 roku założył on w Nowogrodzie Skansen Kurpiowski, który był pierwszym tego rodzaju muzeum w Polsce.