Elon Musk
Elon Musk ponownie zabrał głos w sprawie globalnych problemów demograficznych — tym razem odnosząc się do alarmujących danych z Polski. Na platformie X miliarder skomentował najnowsze statystyki GUS dotyczące rekordowo niskiej dzietności. „Załamanie populacji przyśpiesza” – napisał szef SpaceX, reagując na wpis o spadku współczynnika dzietności do około 1,1 dziecka na kobietę.
Według danych GUS opublikowanych w listopadzie współczynnik dzietności w Polsce w 2023 roku wyniósł zaledwie 1,099 — to najniższy poziom w historii pomiarów. Wskaźnik ten obrazuje liczbę dzieci, które urodziłaby przeciętna kobieta w wieku 15–49 lat, gdyby realizowała wzorzec urodzeń obserwowany w danym roku. Aby zapewnić prostą zastępowalność pokoleń, wskaźnik powinien znajdować się na poziomie około 2,1. Obecne dane wskazują więc jednoznacznie na dalsze kurczenie i starzenie się populacji.
Statystyki GUS potwierdzają również ujemny przyrost naturalny, który wyniósł -4,17. Oznacza to, iż zjawisko depopulacji będzie się pogłębiać choćby przy stabilnej migracji.
Dlaczego program „500 plus” nie zwiększył dzietności?
Program „500 plus”, wprowadzony za rządów premier Beaty Szydło, miał początkowo redukować ubóstwo, choć z czasem politycy PiS zaczęli przypisywać mu cel pronatalistyczny. Jego pomysłodawca, prof. Julian Auleytner, przyznał w rozmowie z „Faktem”, iż w założeniu program nie miał zwiększać liczby urodzeń.
Zdaniem eksperta niski poziom dzietności nie wynika przede wszystkim z kwestii finansowych. – Wraz ze wzrostem dobrobytu rośnie poziom aspiracji młodych ludzi, a chęć posiadania dzieci często nie znajduje się wśród priorytetów – zauważa profesor. Podkreśla też, iż kolejne bodźce ekonomiczne nie zmienią trendów demograficznych, ponieważ „kobiety nie chcą być traktowane instrumentalnie jako homo economicus”.
Jak wskazuje Auleytner, motywacja do posiadania dzieci nie jest kategorią ekonomiczną — to sfera emocji, wartości i stylu życia, czego nie da się wymusić programami socjalnymi.
