4 godzin temu
Firmy w Polsce mierzą się z coraz większymi wymogami środowiskowymi, które wymagają nie tylko dostosowania do przepisów unijnych i krajowych, ale również ponoszenia coraz wyższych kosztów. Dla wielu przedsiębiorstw staje się to poważnym wyzwaniem operacyjnym, jednak eksperci podkreślają, iż adekwatne zarządzanie tym obszarem może przynieść długofalowe korzyści – informuje agencja Newseria.
Przepisy środowiskowe coraz bardziej złożone
– Wymogi środowiskowe są w tej chwili ogromnym wyzwaniem dla przedsiębiorców. Mamy tutaj dwie perspektywy. Z jednej strony to perspektywa zewnętrzna, czyli legislacja. Jest tego naprawdę dużo: dużo nowych obowiązków, dużo nowych inicjatyw ustawodawczych, takie jak rozszerzona odpowiedzialność producenta, system kaucyjny, dyrektywa single-use plastics, ale też CBAM, EUDR itd. – mówi Piotr Grodkiewicz, dyrektor Działu Recyklingu i Zrównoważonego Rozwoju w Eko Cykl, w rozmowie z agencją Newseria.
Nowe regulacje obejmują szeroki zakres obszarów – od produktów, przez procesy produkcyjne, aż po sprawozdawczość środowiskową. Przedsiębiorcy muszą jednocześnie dostosować się do unijnych przepisów, takich jak dyrektywa SUP ograniczająca stosowanie jednorazowych tworzyw sztucznych, rozporządzenie EUDR dotyczące produktów wolnych od wylesiania czy mechanizm CBAM, który wyrównuje koszty emisji pomiędzy towarami unijnymi a importowanymi. Dodatkowe obowiązki raportowe nakładają również system kaucyjny i rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP).
Dalsza część tekstu jest pod materiałem filmowym
Brak „właściciela” procesów środowiskowych w firmach
– Ogromnym wyzwaniem jest uporządkowanie procesów związanych z rozliczeniami środowiskowymi w firmie. Często w wielu działach te procesy nie mają właściciela ani osoby zarządzającej i koordynującej. Zupełnie inaczej niż w przypadku obowiązków księgowych czy podatkowych – tam mamy konkretne osoby odpowiedzialne, natomiast przepisy środowiskowe często nie mają swojego opiekuna – ocenia Piotr Grodkiewicz.
Brak jednoznacznego nadzoru nad tym obszarem sprawia, iż wiele przedsiębiorstw gubi się w praktycznych aspektach sprawozdawczości i terminach. Tymczasem to właśnie formalne procedury decydują o tym, czy firma spełnia wymogi ustawowe i unika sankcji.
– Wymogi środowiskowe przez cały czas często są postrzegane jako uciążliwy obowiązek. Firmy mają trudność w identyfikacji przepisów i ich racjonalnym wdrożeniu. Przykładem jest butelka PET, która w tej chwili podlega pięciu różnym opłatom i obowiązkom środowiskowym, podczas gdy jeszcze dwa–trzy lata temu był to jeden obowiązek. Dlatego coraz częściej potrzebny jest fachowiec lub doradca zewnętrzny, który pomoże uporządkować i zoptymalizować procesy – podkreśla dyrektor Działu Recyklingu i Zrównoważonego Rozwoju w Eko Cykl.
Ekspert dodaje, iż w najbliższym czasie obowiązki środowiskowe mogą stać się zarówno przewagą, jak i obciążeniem konkurencyjnym – w zależności od tego, jak sprawnie przedsiębiorstwo je wdroży i zarządzi kosztami.
Rosnące stawki opłat za korzystanie ze środowiska
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, firmy korzystające ze środowiska muszą uiszczać tzw. opłatę środowiskową, której stawki są corocznie aktualizowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
W 2024 roku górna jednostkowa stawka za gazy i pyły wprowadzane do powietrza wynosiła 512,23 zł za kilogram, natomiast w 2025 roku wzrosła do 570,62 zł. Równolegle rosną także opłaty m.in. za składowanie odpadów, co przedsiębiorcy muszą uwzględniać w kalkulacjach kosztów działalności.
Firmy zobowiązane są do złożenia wykazu dotyczącego korzystania ze środowiska oraz uiszczenia należnych opłat do 31 marca za poprzedni rok. Ustawa przewiduje też uproszczenia dla najmniejszych emitentów – przedsiębiorstwa, których roczne należności nie przekraczają 800 zł, są zwolnione z ich uiszczania, a jeżeli kwota nie przekracza 100 zł, nie muszą choćby składać wykazu.
Od 2019 roku dane o emisjach raportowane są do krajowej bazy KOBiZE, co umożliwia lepszą weryfikację sprawozdań i ogranicza ryzyko błędów.
Dalsza część tekstu jest pod materiałem filmowym
Opłaty środowiskowe wspierają inwestycje proekologiczne
– Korzystanie ze środowiska to nie tylko czerpanie zasobów, ale też emitowanie do powietrza. Każdy, kto przekracza pewien poziom emisji, ma obowiązek złożyć sprawozdanie i wnieść opłatę. Możliwe jest też premiowanie działań proekologicznych – przedsiębiorca, który terminowo wywiązuje się z obowiązków, może ubiegać się o umorzenie odsetek, jeżeli środki zostaną przeznaczone na inwestycje w poprawę oddziaływania firmy na środowisko – wyjaśnia Tomasz Chruszczow, specjalista ds. zarządzania emisjami w firmie Eko Cykl.
Polski system opłat środowiskowych funkcjonuje nieprzerwanie od 1989 roku i jest jednym z najstarszych w Europie. Środki z opłat trafiają do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz wojewódzkich funduszy, które finansują m.in. modernizację ciepłowni, rozwój OZE, poprawę jakości powietrza oraz gospodarkę wodno-ściekową.
– Te fundusze wspierają inwestycje samorządów i przedsiębiorców, którzy mogą korzystać z preferencyjnych pożyczek, aby ograniczać swój negatywny wpływ na środowisko. Dzięki nim możliwe jest także finansowanie usług publicznych, takich jak zaopatrzenie w wodę, odbiór ścieków czy nowoczesne systemy ogrzewania i wentylacji w budynkach publicznych. To bezpośrednio wpływa na jakość usług i warunki prowadzenia działalności – dodaje Tomasz Chruszczow.
25 mld zł wsparcia z funduszy środowiskowych
W 2024 roku NFOŚiGW wypłacił beneficjentom 13,5 mld zł dofinansowania na projekty związane z poprawą efektywności energetycznej, jakością powietrza, odpornością miast na zmiany klimatu, elektromobilnością i gospodarką odpadami. Z tej kwoty 10 mld zł przyznano w formie dotacji, a 1,1 mld zł w formie pożyczek.
Na 2025 rok fundusz planuje wypłaty środków własnych na poziomie około 16 mld zł, a łącznie – przy uwzględnieniu źródeł zewnętrznych – pula finansowa może sięgnąć choćby 25 mld zł.
Źródło: Newseria Biznes
To też może Cię zainteresować
Sektor OZE. Świat, Europa, Polska. istotny Raport Banku Pekao
